İstanbul Mandacılığında Karşılaşılan Darboğazlar Ve Çözüm Önerileri
Ziraat mühendisi
Mehmet aksel
2013 Yılında 212 işletmede yapılan Anket çalışmasında İstanbul Mandacılığının sorunları karşılaşılan zorluklar ve çözüm önerileri tartışılmış olup aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkmıştır.
Güçlü ve Zayıf Yönler ile Fırsatlar ve Tehditler Analizi Sonuçları
Manda yetiştiriciliğinin güçlü yönleri:
1.Mandanın hastalıklara karşı daha dirençli olması.
2.Mandanın merayı iyi değerlendirebilmesi.
3.Mandanın yemden yararlanma oranının yüksek olması.
4.Manda sütü ve etinin besleyici değerinin yüksek olması.
5.Mandanın uzun ömürlü olması.
6.Mandanın mizacının duygusal olması.
Manda yetiştiriciliğinin zayıf yönleri:
1.Manda süt veriminin düşük olması.
2.Mandaların laktasyon sürelerinin kısa olması.
3.Manda bakımının zor olması.
4.Mandanın sağımının zor olması.
5.Mandanın gebelik süresinin uzun olması.
6.Mandanın sulak alana ihtiyaç duyması.
Manda yetiştiriciliğinin fırsatları:
1.Bölgede manda eti ve sütüne talebin yüksek olması.
2.Bölgenin pazara yakın hatta içinde olması.
3.Bölgenin sulak alanlara sahip olması.
4.Bölgenin uygun iklime sahip olması.
5.Erkek mandaların kurbanlık olarak değerlendirilebilmesi.
6.Bölgenin ekolojik tarıma uygun olması.
7.Devlet tarafından desteklenmesi.
Manda yetiştiriciliğinin tehditleri:
1.Manda meralarının daralması.
2.İmar uygulamaları ve kentleşmenin olumsuz etkisi.
3.Yetiştirici sayısının az olması.
4.İşletmede çalışacak personel bulamamak.
5.Yem fiyatlarının yüksek olması.
6.Gençlerin manda yetiştiriciliğine ilgi duymaması.
7.İstanbul Su ve Kanalizasyon Genel Müdürlüğünün sulak alanlarda yeni işletme kurulmasına izin vermemesi.
Anket çalışması ile beraber yapılan “Güçlü ve Zayıf Yönler ile Fırsatlar ve Tehditler Analizi” değerlendirilmesinde manda yetiştiriciliğinin güçlü yönleri mandanın hastalıklara karşı daha dirençli olması, merayı iyi değerlendirebilmesi, yemden yararlanma oranının yüksek olması, manda sütü ve etinin besleyici değerinin yüksek olması, mandanın uzun ömürlü olmasıdır. Mandanın duygusal yönünün kuvvetli olması, manda yetiştiriciliğinin zayıf yönleri ise manda süt veriminin düşük olması, laktasyon sürelerinin kısa olması, bakımının zor olması, sağımının zor olması, gebelik süresinin uzun olması, sulak alana ihtiyaç duymasıdır.
Manda yetiştiriciliğinin fırsatları ise bölgede manda eti ve sütüne talebin yüksek olması, bölgenin pazara yakın hatta içinde olması, sulak alanlara sahip olması, uygun iklime sahip olması, erkek mandaların kurbanlık olarak değerlendirilebilmesi, devlet tarafından desteklenmesi, ekolojik tarıma uygun olmasıdır. Manda yetiştiriciliğinin tehditleri ise manda meralarını daralması, imar uygulamaları ve kentleşmenin olumsuz etkisi, yetiştirici sayısının az olması, işletmede çalışacak personel bulamamak, yem fiyatlarının yüksek olması, gençlerin manda yetiştiriciliğine ilgi duymaması, İstanbul Su ve Kanalizasyon Genel Müdürlüğünün sulak alanlarda yeni işletme kurulmasına izin vermemesi şeklinde belirlenmiştir.
Bu anket ışığın da İstanbulda mandacılığı farklı ilçelerde arttırmak ve destek vermek mümkün. Eyüp ,Arnavutköy,Beykoz ilçelerinden geçen 3.Köprü yolu ve 3.Havaalanı çalışmaları önümüzdeki yıllarda manda,koyun-keçi,inek gibi çiftlik hayvanlarının azalmasına sebep olacaktır ve etkileri görülmeye başlamış olup işletmelerde ki hayvan sayıları azalmakta ve işletmeler kapanmaktadır. Eyüp manda sayısı 2.920 Arnavutköy Manda sayısı 3.055 adet yani İstanbul daki 10.853 Mandanın %55 ‘i bu ilçelerde.Turistlerle birlikte yaklaşık 18 milyonu bulan Mega Kentte elbette sağlıklı hayvansal gıdalara ihtiyaç vardır (et,süt,yumurta,yoğurt,peyniz,tereyağ vb.) Bilindiği üzere Birleşmiş milletler örgütü bu yılı Dünya Aile Çiftçiliğ Yılı ilan etmiştir.Endüstriyel işletmeler önemli kuruluşlardır ama aile çiftçiliği desteklenerek işsizlik azaltılabilir ekonomiye katkı sağlanabilir.İnsanlar kendi gıdalarını üretip tüketebilirler.
Mandalar iyi mera hayvanıdır.Karadenizin ormanlık alanları özellikle Kuzey ormanları ve eski kömür yataklarının kapanmasıyla suyla dolan yataklarda çok sayıda manda koyun ve keçi yaşamaktadır.Yapılan yeni projelerle bu hayvanların yeni yerler bulması gerekecektir.Bunun için Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Tarım Komisyonu Özel idarelerin mağdur olan bu çiftçilere yer konusunda yardımcı olmaları gerekmektedir.Milli servetimiz olan bu hayvanların yok olmasının önlenerek yetiştirme ve büyüme imkanlarının sunulması gerekmektedir.İstanbul da Çatalca,Silivri ve Şile ilçelerinde uygun mera alanları ve ormanlıklar hayvancılık yapmak isteyen yetiştiricilere açılabilir.Organizasyonu ve kuruluşunu tamamlamış yetiştirici birlikleri ve koperatifler nezdinde Organize Hayvancılık Bölgeleri kurulabilir.Böylece güvenilir gıda üretilir hayvancılık kalkınır,işsizlik azalır ve yetiştiricide ülke ekonomisine katkıda bulunur ayrıca kendisininde geçimini sağlayabilir.Köylerde küçük butik hayvancılık ürünleri imalathaneleri kurularak direk üreticiye ulaşılabilir.Örnek olarak Manda yoğurdu,paket manda sütü ve kaymağı üreten imalathaneler kurdurulabilir.Yetiştiricilerin çoğu büyüyememekten şikayetçi buzakları büyütüp hayvanlarını çoğaltmak istiyor fakat ahır kapasitesini buna elverişli değil bu yüzden hep yerinde sayıyor.
Çizelge 1.2. İstanbul ili manda sayıları ve üretim miktarı (TÜİK, 2014 Mayıs.)
İlçe Adı | Yetişkin (Baş) | Genç-Yavru (Baş) | Toplam (Baş) | Sağılan hayvan sayısı (baş) |
Beykoz | 265 | 90 | 355 | 128 |
Eyüp | 2.597 | 323 | 2.920 | 1.713 |
Kâğıthane | 529 | 69 | 598 | 440 |
Maltepe | 23 | 1 | 24 | 19 |
Pendik | 35 | 18 | 53 | 0 |
Sarıyer | 289 | 48 | 337 | 176 |
Tuzla | 196 | 87 | 283 | 115 |
Çatalca | 827 | 264 | 1.091 | 345 |
Silivri | 1.254 | 252 | 1.506 | 887 |
Şile | 343 | 58 | 401 | 170 |
Arnavutköy | 2.265 | 790 | 3.055 | 1.360 |
Başakşehir | 160 | 70 | 230 | 98 |
TOPLAM | 8783 | 2070 | 10853 | 5451 |
Kaynak;Hasan Güven